Protez Diş Çeşitleri
‘Protez diş’ terimi, aslında farklı anlamlar içerebilir. Başlıca farklarını aşağıda açıkladığımız üç temel protez diş çeşidi vardır, bu bölümü okuduktan sonra diş hekiminizle konuşurken aklınızda daha net bir resim olacaktır. Diş hekiminiz ihtiyaçlarınızı bildiğinden sizin için doğru olanı önerecektir. Burada hızlıca genel görüş edinebilirsiniz.
1-Hareketli ProtezlerAğızda sabit olmayan hasta tarafından takılıp çıkarılan protezlerdir.
Tam protezler
Dişlerinin tamamının eksik olduğu durumlarda kullanılan tamamen damaklardan destek alan takıp çıkartılabilir protezlerdir.(Yan tarafta bir örneğini görmektesiniz.)
Nasıl kullanılır?
Bu protezlerin bakımının bölümlü protezlerden farkı yoktur, yemeklerden sonra çıkartılıp yıkanmalı, geceleri takılmamalı ve özel kutusu içinde temiz su ve ya özel solüsyonda bekletilmelidir.
Dezavantajı nedir?
Tüm hareketli (takıp çıkartılabilir) protezlerde olduğu gibi alışma süreci ve bakımı sabit tedavilerden (köprü, implant) daha zordur. Ayrıca protezi ağızda tutan herhangi bir dayanak olmadığından, damakların çekildiği ileri yaşlarda ve özellikle alt çenede protezin stabilitesi oldukça azalır, yemek yeme ve konuşma sırasında oynamalar olabilir.
Alternatifi nedir?
İmplant destekli protezler alternatif olarak düşünülebilir.
Bölümlü protezler
Dişlerinin bir kısmı ağzında olan fakat porselen köprü veya implant tedavisi için uygun olmayan hastalarda mevcut dişlerden metal tutucular yardımı ile destek alarak kullanılan takıp çıkartılabilir protezlere denir.
Nasıl kullanılır?
Bu protezlerin bakımının tam protezlerden farkı yoktur, yemeklerden sonra çıkartılıp yıkanmalı, geceleri takılmamalı ve özel kutusu içinde temiz su veya özel solüsyonda bekletilmelidir.
Dezavantajı nedir?
Tüm hareketli (takıp çıkartılabilir) protezlerde olduğu gibi alışma süreci ve bakımı sabit tedavilerden (köprü, implant) daha zordur. Ayrıca metal tutucuların ön dişlere konulması durumunda estetik olmayan görüntüler meydana gelebilir.
Alternatifi nedir?
İmplant destekli sabit protezler ya da hassas bağlantılı protezler alternatif olarak düşünülebilir.
HASSAS BAĞLANTILI BÖLÜMLÜ PROTEZLER
Dişlerinin bir kısmı ağzında olan fakat porselen köprü veya implant tedavisi için uygun olmayan hastalarda mevcut dişlerden, gözükmeyen iç taraflarından sürgüler ve çeşitli ataçmanlar yardımıyla destek alarak kullanılan takıp çıkartılabilir protezlere denir.
Nasıl kullanılır?
Bu protezlerin bakımının bölümlü protezlerden farkı yoktur, yemeklerden sonra çıkartılıp yıkanmalı, geceleri takılmamalı ve özel kutusu içinde temiz su ve ya özel solüsyonda bekletilmelidir.
Avantajı nedir?
Bölümlü protezlerden farklı olarak dışarıdan gözüken metal bağlayıcıları yoktur, bu da özellikle ön dişlerde estetik bir üstünlük sağlar. Ayrıca stabiliteleri bölümlü protezlerden daha iyidir.
Dezavantajı nedir?
Tüm hareketli (takıp çıkartılabilir) protezlerde olduğu gibi alışma süreci ve bakımı sabit tedavilerden (köprü, implant) daha zordur. Ayrıca hassas bağlayıcıların bir takım elemanları zamanla gevşeyebilir ve değişmesi gerekebilir.
Alternatifi nedir?
İmplant destekli protezler alternatif olarak düşünülebilir.
Hareketli protez kullanmak nasıl bir his?
Protezler, takıldıkları ilk birkaç hafta alışıncaya kadar kullanımı çok zor gelir. Dil ve yanaklar protezi yerinde tutmayı öğreninceye kadar gevşek gibi gelir.Veya agizda cok fazla bir kalabalık hissi oluşabilir. Küçük tahrişlerin ve acıtan yerlerin olması anormal değildir. İlk kullanım sırasında tükürük miktarınızın arttığını hissedersiniz. Hekiminiz kontrollerde bunları düzelttikçe ve siz de proteze alıştıkça bu şikayetleriniz azalacaktır.
Protezlerim farklı görünmemi sağlar mı?
Protezler doğal dişlerinizin yerini olduğunca dolduracağı için görünüşünüzü belirgin şekilde değiştirir. Protezleriniz gülüşünüzü güzelleştireceği gibi yüzünüzün ve profilinizin daha dolu olmasını sağlar. Protezler yanak ve dudakları destekleyerek yüzün büzülmesi sonucu oluşan kırışıklıkları azaltacak ve daha iyi görünmenizi sağlayacaktır, ancak yaşın ilerlemesiyle artan fizyolojik kırışıklıkları ortadan kaldırmasını beklememek gerekir.
Protezlerim yemek yememi sağlar mı?
Yemek yeme pratik gerektirir. Başlangıçta daha yumuşak besinler ve küçük lokmalarla yemeyi tercih edin. Yavaşça ve her iki tarafı da kullanarak çiğnemeye çalışın; böylece protezinizin devrilme hareketi yapmasını engellemiş olursunuz. Çiğnemeye alıştıkça daha sert besinlere geçerek normal beslenmenize devam edebilirsiniz, ancak her iki tarafla da çiğnemeyi ihmal etmemelisiniz.
Protezlerim konuşmamı değiştirir mi?
Konuşma da yemek yeme gibi pratik gerektirir. Konuşurken protezleriniz ses yapıyorsa daha yavaş konuşun. Kelimeleri telaffuz etmekte zorlanıyorsanız yüksek sesle konuşun ve zorlandığınız kelimeleri tekrarlayın. Eğer konuşma probleminiz devam ederse mutlaka diş hekiminize başvurun.
Protezleri gün boyunca takmalı mıyım?
Başlangıçta dokuların protezlere uyum sağlaması için gündüz ve gece protezlerinizi takmanız gerekebilir. Uyum sağladıktan sonra protezin altındaki dokuların dinlenmesi için protezlerinizi gece yatarken çıkarmanız önerilir.
Protez yapıştırıcılarını kullanmalı mıyım?
Protez yapıştırıcıları iyi uyumlu protezlerinizin tutuculuğunu arttırmak için kullanılabilir. Dokularla uyumu bozulmuş, sürekli altındaki dokuları tahriş eden kötü protezlerle kullanımı doğru değildir. Bu, şikayetleri gidermeyeceği gibi şikayetlerin artmasına sebep olacaktır. Böyle protezlerin dokularla uyumunun yeniden sağlanması için astarlanmasına veya yenilenmesine gerek vardır.
Protezlerimin bakımını ve temizliğini nasıl yapmalıyım?
Protezlerin de doğal dişler gibi her gün fırçalanarak üzerindeki besin artıklarının ve plağın temizlenmesi gerekir. Fırçalama, protezin temizliği açısından olduğu kadar ağız dokularının sağlığı açısından da oldukça önemlidir. Fırçalama için protezlere özel hazırlanmış fırçaları veya yumuşak kılları olan diş fırçaları ile sabun kullanabilirsiniz. Temizlik için eczanelerde ve marketlerde bulabileceğiniz protez temizleyicilerini veya ultrasonik temizleyicileri de kullanabilirsiniz. Protezlerin cilasını bozabilecek sert diş fırçaları kullanmayın. Protezlerin temizliğinde fazla aşındırıcı içeren temizleyicileri ve çamaşır suyu gibi beyazlatıcıları kullanmayın. Protezler darbeye karşı dayanıksız oldukları için, düştüklerinde kolayca kırılabilirler. Bu nedenle protezlerin temizliğini bir havlu veya su dolu bir kabın üzerinde yapmak; düşüp kırılmasına karşı önlem olarak alınabilir. Protezlerin kullanılmadıkları zamanlarda kurumaması gerekir, bu nedenle protezler kullanılmadıkları zamanlarda temiz bir suyun içinde bekletilmelidir. Protezlerinizi kesinlikle kaynar suya koymayın; bu protezinizin şeklinin bozulmasına neden olabilir. Protezlerin dışında yumuşak fırçalarla dilin ve protezin altında kalan destek dokuların da fırçalanması ağız sağlınızın korunması açışından oldukça önemlidir.
Protezlerimi ne zaman yenilemeliyim?
Protezlerin destek dokularla ilişkisi dokuların zamanla büzülmesi sonucu bozulabilir. Bu ilişki astarlama işlemleri ile sağlanabilir. Bu sağlanmadığı taktirde protez gevşeyecek, dokuları tahriş etmeye başlayacak ve acıtacaktır. Bu durum devam ettiğinde ağız içinde ciddi problemlere neden olabilir. Protezlerin dokularla uyumu bozulduğunda, dişler aşındığında ve eskisi kadar besinleri öğütememeye başladığında protezin yenilenmesi gerekir. Protezlerin 2 – 4 yılda bir bunlar olmasa da, yapıldığı malzeme bakterilerin tutunmasına uygun ortam hazırlamaya başladığı durumlarda da yenilenmesi gerekebilir. Protezinizde sizi rahatsız eden bir durum olduğunda kendiniz düzeltmeye çalışmayın, hemen dişhekiminize başvurun.
2-Sabit ProtezlerHangi materyal kullanılırsa kullanılsın kronlar (tek dişin kaplanması), köprüler (eksik dişlerin yanındaki dişlerle birlikte kaplanması) sabit protezlerdir. ZİRKONYUM VE EMPRESSLER, İMPLANT ÜSTÜ KRON VEYA KÖPRÜLER ve klasik metal destekli porselenler… Tüm bu uygulamaların ortak yönü ağızda sabit olup hasta tarafından çıkarılamamasıdır.
Kuron nedir ve niçin kullanılır?
Hasarlı bir dişi yeniden eski haline getirmek için dişe uygulanan bir kaplamadır. Amacı dişi güzelleştirmek, sağlamlaştırmak ve korumaktır. Kuron aşağıdaki durumlarda yapılabilir.
- * Yeterince diş desteğinin olmaması durumunda büyük bir dolguyu restore etmek için,
- * Zayıf dişlerin kırılmasını önlemek için,
- * Bir diş implantına üst yapı olarak,
- * Kırık, şekli bozuk veya renklenmiş dişleri kaplamak için.
Köprü tam olarak nedir?
Bir veya birden fazla dişin kaybı durumunda oluşan boşlukları doldurmak için, komşu dişlerden destek alınması esasına dayanan bir tedavi şeklidir.
Metal destekli porselenler:
Metal bir alt yapı üzerine porselenin istenilen diş formuna uygun olarak, teknisyenin elde şekillendirmesiyle yapılırlar.
Metal alt yapılı porselenlerde önce metal yapılır, metalin üzerine metal alt yapıyı maskelemek için opak sürülür işte sürülen bu opak ışık geçirgenliğini engeller ve dişlerin yapay olduğu görüntüsünü verir. Opağın üzerine de porselen yapılır.
Metal destekli porselenler günümüzde halen yüksek oranda kullanılmaktadır. Genelde metalsiz porselenlere ya da zirkonyum porselelere göre ekonomik olmaları sebebiyle tercih edilmektedirler. Bazı durumlarda, hareketli protezlerin destek alınacağı dişlerde de hassas tutucular dediğimiz unsurları sabit doğal dişlere yerleştirmek için de metal destekli kronlar kullanılır.
İmplant üstü porselenlerin çoğu metal desteklidir. Ön grup dişlerde istenirse zirkonyum denilen metalsiz porselenler kullanılabilir. Yıllardır diş hekimliğinde kullanılan metal destekli porselenlerde de günümüz teknolojisinden faydalanılmaktadır. Daha doğal görüntü için düşük ısılı dediğimiz porselen pişirme teknikleri ya da eşit kalınlıkta ince bir metal elde etmek için manyetik mıknatıslama teknikleri gibi. Dokuyla uyumlu, oldukça ince kalınlıkta metaller bugün bilgisayar teknolojileri kullanılarak yapılabilmektedir. Özellikle arka grup dişlerde, gülme hattından uzak dişlere metalli porselenler yapılabileceği gibi ön grup dişlerde de kullanılmaktadır.
Metal alerjisi olanlar için, eğer metal destekli restorasyonlar kullanılması gerekiyorsa nikelsiz doku dostu metaller de üretilmiştir.
Estetik dişhekimliğinde gün geçtikçe metal içeren porselenlerden vazgeçiliyor. Daha sağlıklı daha estetik ve daha direçlilik gibi istediğimiz tüm özelliklere sahip olan bu sistemde alt yapı olarak metal yerine beyaz bir alaşım olan zirkonyum kullanılır. Zirkonyum esaslı porselenleri hem ön dişlerde kullanabilecek kadar doğal olmaları, hem de arka dişlerde kullanılabilecek sağlamlıkta olmaları sebebiyle güvenle tercih etmekteyiz. bu sistemler hekimin ve hastanın hayatını daha kolay hale getirmektedir ve kişilerin yaşam kalitesini arttırmaktadır.Ama eğer kıymetli metallerle ve iyi teknisyenlerle çalışılırsa metal destekli porselenlerle de tatmin edici ESTETİK sağlanır.
